Pinot Gris-druif
Uit de vele druivensoorten, die in de Wijngaard Wanenberg konden worden aangeplant, is de keuze gevallen op de Pinot Gris. Hij geeft een interessant wijn, die uniek kan zijn voor elke wijngaard. Vooral in koelere streken kan de smaak onderscheidend zijn. Het is een druivensoort met een lange geschiedenis en veel synoniemen.
Algemeen
Om een kwaliteitswijn te kunnen maken werd gekozen voor een klassieke druivensoort. Het aanbod van klassieke druivenrassen is vrij groot. Niet elk ras kan echter overal gedijen. In Europa is Zuid-Limburg ongeveer de noordgrens voor het aanplanten van een klassieke druivensoort. De druivensoort Pinot Gris is 1998 gekozen na een bodemonderzoek en in overleg met wijnbouwdeskundigen uit Rheinland-Pfalz. Het is een interessante druivensoort met een lange historie van meer dan 2000 jaren. Het is dan ook geen “grijze muis” onder de wijnstokken.
De oorsprong van de Pinot is onbekend, maar wel is bekend dat de Pinot-soorten de afstammelingen zijn van de Pinot Noir. Omdat de druif al zo lang verspreid is, heeft ze de kans gekregen vaak te muteren. Er zijn zeer veel varianten bekend, waarvan de Pinot Blanc en de Pinot Gris de meest bekenden zijn. De Pinot Gris komt voor onder vele verschillende namen. De meest bekende Synonymen zijn: Ruländer en Grauburgunder (Duitsland). Tokay d’Alsace (Elzas), Malvoisie (Frankrijk), Pinot Grigio (Italië), Tokay Pinot Gris (Hongarije)
Eigenschappen
In koelere streken produceert De Pinot Gris hogere suikergehalten dan vergelijkbare soorten. Ondanks dat de kleur van de druif naar rood neigt, worden de wijnen van de Pinot Gris tot de witte wijnsoorten gerekend. De hoeveelheid rode kleurstof in de schil is onvoldoende om er een rode wijn mee te maken,
De nieuwe mutant van de Pinot-Gris is nauwelijks vorstgevoelig en goed bestand tegen plagen en ziekten. Veel druivensoorten moeten groeien in schrale bodem, dit in tegenstelling met de Pinot Gris. Hij gedijt bijzonder goed in bodems rijk aan voedingsstoffen zoals lössterrassen en kalkbodems De druivensoort beschikt haast over een kameleontisch vermogen, beïnvloed door het terroir, dit in tegenstelling tot andere Pinotsoorten. De Pinot Gris loopt in het voorjaar vrij vroeg uit waardoor hij wel kwetsbaarder is voor late nachtvorst. Door de gunstige ligging van wijngaard Wanenberg is er door die late nachtvorst nauwelijks schade geweest.
In de Elzas wordt de Pinot Gris tot de betere variëteiten gerekend. Hij wordt vergeleken met de beste Californische Chardonnay en wordt het meest fervent aanbevolen als begeleider van spijs. De wijn speelt een belangrijke rol in de gastronomie van de Elzas. In Hongarije behoort de Pinot-Gris tot de ware wijnschatten van het land. In Italië is de wijn van deze druivensoort zeer populair en is bekend onder de naam Pinot Grigio.
Morphologie
Het bijzondere aan deze druif is de kleur van de schil. Deze kan bijna elke tint aannemen, maar meestal is dat tussen grijzig blauw en bruinachtig roze. De Pinot Noir, Pinot Gris en Pinot Blanc zijn in principe kleurmutaties van elkaar. Soms vindt men bij de Pinot Gris verschillende gekleurde druiven aan één en dezelfde plant, zelfs binnen één tros. Dergelijke mutatie wordt “somatische mutatie” genoemd; mutaties die niet door de genen worden bepaald. De foto laat zien welk effect deze mutatie heeft. Als de druiven nog niet rijp zijn is er geen verschil te zien tussen de Pinot Noire en de Pinot Gris.
Het verschil wordt pas goed zichtbaar als de druiven rijper worden. Dan worden de verschillen in kenmerken duidelijker zoals kleur, geur en smaak. De kleur in het eindstadium verschuift naar het donkerrood met grijsachtige tint. De schil van de bes is dun, hetgeen voor een wesp aantrekkelijk is om het sap uit de druif te halen. Een ander kenmerk van de Pinot Gris is de compactheid van de trossen. De trossen zijn hierdoor gevoeliger voor de Botrytis, hetgeen niet nadelig hoeft te zijn. Door een hogere Botrytisdruk kunnen zoetere wijnen worden geproduceerd.
Historie
De oorsprong van deze Pinot mutant ligt in de Bourgogne en in de Champagne in Frankrijk. Via de Bourgogne en Zwitserland verspreidde deze druif zich in Europa en daarbuiten. Omstreeks 1375 nam keizer Karel IV pootgoed van de Pinot-Gris mee naar Hongarije. Daar werden ze geplant op de hellingen van Badascony nabij het Balatonmeer.
In 1568 zou een kolonel van het keizerlijke leger,
Badacsony Balatonmeer
baron Lazare de Schwendi, deze wijnstok vanuit Hongarije weer hebben meegenomen naar zijn landgoed in de Elzas, waar hij Tokay werd genoemd. Dat de wijnstok daar Tokay wordt genoemd komt waarschijnlijk door het feit dat deze kolonel bij de stad Tokay tegen de Turken heeft gevochten. Op deze wijze kwam de wijnstok weer in Frankrijk (Elzas) terecht, echter onder een nieuwe naam. In 1711 werd door een koopman, Johan Ruland in Rheinland- Pfalz (Duitsland), een verwilderde “Tokay” ontdekt, die hij vermeerderde. Het bleek later de Pinot Gris te zijn. Sindsdien wordt de Pinot-Gris in Duitsland de Ruländer genoemd. Voorheen noemde men dit druivenras Tokay Pinot Gris en in de Elzas Tokay d’Alsace. De benaming Tokay mag niet meer gebruikt worden omdat de naam bescherming heeft gekregen voor de beroemde Hongaarse Tokaywijnen.